Ngày 4 tháng 10: Thánh Phanxicô Assisi

Thánh Phanxicô Assisi (1182-1226) là một người nghèo hèn nhưng đã làm bàng hoàng và gây nguồn cảm hứng cho  Giáo hội bởi ngài sống sát với Phúc Âm - không trong ý nghĩa cực đoan hẹp hòi, nhưng thực sự sống theo những gì Ðức Giêsu Kitô đã nói và hành động, một cách vui vẻ, không giới hạn và không một chút tự tôn.

Cơn trọng bệnh đã giúp chàng thanh niên Phanxicô nhận ra sự trống rỗng của một đời sống vui nhộn khi còn là người thủ lãnh của  nhóm trẻ ở Assisi.

Sự cầu nguyện - thật lâu giờ và thật kham khổ -đã giúp ngài trút bỏ mọi sự để theo gương Ðức Kitô, đến độ ngài đã ôm lấy một người cùi mà ngài gặp trên đường. Ðiều đó nói lên sự tuân phục những gì ngài đã nghe được trong khi cầu nguyện: "Phanxicô! Mọi sự con yêu quý và khao khát nơi thân xác con, thì đó chính là điều con phải khinh miệt và ghét bỏ, nếu con muốn biết ý định của Thầy. Và khi con bắt đầu thi hành điều này, tất cả những gì đối với con dường như ngọt ngào và đáng yêu sẽ trở nên quá quắt và cay đắng, nhưng tất cả những gì mà con thường hay tránh né sẽ trở nên thật ngọt ngào và cực kỳ vui sướng."

Từ Thánh giá trong một nguyện đường bỏ hoang ở San Damiano, Ðức Kitô nói với ngài, "Phanxicô, hãy đi xây dựng nhà của Thầy, vì nó đã gần sụp đổ." Phanxicô trở nên một người lao động hoàn toàn khó nghèo và thấp hèn.

Chắc chắn ngài đã đoán ra được ý nghĩa sâu xa hơn của câu "xây dựng nhà của Thầy." Nhưng ngài không bằng lòng chấp nhận việc đi xin từng cục gạch về xây lại nguyện đường hoang phế ấy. Ngài từ bỏ tất cả những gì ngài có, ngay cả đống quần áo ngài cũng trao lại cho cha của mình (là người đòi Phanxicô bồi thường những gì ngài đã cho người nghèo), để ngài hoàn toàn thuộc về "Cha trên trời." Thời gian ấy, ngài bị coi là một thầy tu quá khích, đi ăn xin từng nhà này sang nhà khác, khi ngài không thể kiếm ra tiền bằng cuộc việc của mình được, khiến các bạn cũ phải buồn rầu và ghê tởm, và bị những người thiếu suy nghĩ nhạo cười.

Nhưng cái gì thật sự chân chính tất phải dần dần  tỏ lộ. Người ta bắt đầu nhận ra rằng con người này đang cố gắng trở nên một Kitô hữu đích thực. Ngài thực sự tin vào điều Ðức Kitô dạy: "Hãy đi công bố nước trời! Ðừng mang theo vàng bạc, tiền của trong túi, đừng mang theo bao bị, giầy dép, gậy gộc" (x. Luca 9:1-3).

Quy luật đầu tiên của Phanxicô cho những người muốn theo ngài là thu lượm tất cả những lời dạy của Phúc Âm. Ngài không có ý thành lập một dòng tu, nhưng một khi Tu hội thành hình, ngài đã bảo vệ nó và chấp nhận mọi hình thức tổ chức có cơ cấu luật pháp cần thiết để nâng đỡ nó. Sự tận tụy và trung thành với Giáo hội của ngài quả thật là điều tuyệt đối cần thiết và phải được đề cao trong một thời đại mà nhiều phong trào cải cách khác nhau lại dường như nhằm phá vỡ sự hợp nhất của Giáo hội.

Ngài bị xâu xé giữa một đời sống hoàn toàn tận hiến cho sự cầu nguyện và một đời sống tích cực rao giảng Tin Mừng. Và ngài đã quyết định theo đuổi đường rao giảng Tin Mừng, nhưng luôn luôn trở về sự tĩnh mịch bất cứ khi nào có cơ hội. Ngài muốn đến truyền giáo ở Syria và Phi châu, nhưng trong cả hai trường hợp ngài đều bị đắm tàu và đau nặng. Ngài cũng cố gắng hoán cải các vua Hồi giáo ở Ai Cập trong lần Thập tự Chinh thứ năm.

Trong những năm cuối cùng của cuộc đời ngắn ngủi (ngài từ trần khi 44 tuổi) ngài gần như mù và đau nặng. Hai năm trước khi chết, ngài được in năm Dấu thánh, là những vết thương thực sự của Ðức Kitô ở tay chân và cạnh sườn của ngài.

Trong giờ phút cuối cùng, ngài lập đi lập lại phần phụ thêm của Bài ca anh Mặt Trời, "Ôi lạy Chúa, con ca tụng Chúa vì người chị tử thần." Ngài hát Thánh vịnh 141:

Trước thánh nhan Chúa, hỡi địa cầu, hãy rung chuyển,

      trước thánh nhan Chúa Trời nhà Giacóp,

      Người biến đá tảng thành hồ ao,

      và sỏi đá nên mạch nước dồi dào.

Và khi đã đến giờ lìa đời, ngài xin cha bề trên cho ngài cởi quần áo ra để nằm chết trần truồng trên mặt đất, giống như Ðức Giêsu Kitô.

Lời bàn

Thánh Phanxicô Assisi trở nên nghèo hèn chỉ vì ngài muốn giống Ðức Kitô. Ngài coi vũ trụ được tạo dựng như là một sự biểu lộ khác của vẻ đẹp của Thiên Chúa. Trong năm 1979,  ngài được đặt làm bổn mạng của khoa sinh thái. Ngài hãm mình phạt xác (để rồi sau này ngài phải xin lỗi anh “Thể xác”) để có thể hoàn toàn tuân thủ  Thánh ý Chúa. Sự khó nghèo của ngài đi đôi với sự khiêm tốn, mà nhờ đó ngài hoàn toàn lệ thuộc vào Thiên Chúa tốt lành. Nhưng tất cả những điều ấy chỉ để dẫn vào tâm điểm của đời sống tâm linh của ngài: Sống đời sống Phúc Âm, đã được tóm lược nơi lòng bác ái của Chúa Giêsu và được tỏ lộ cách tuyệt hảo nơi Bí tích Thánh Thể.

Lời trích
"Lạy Chúa Giêsu Kitô, chúng con chúc tụng và ngợi khen Chúa, ở đây và trong toàn thể mọi nhà thờ trên toàn thế giới, vì qua Thánh Giá của Ngài, Chúa đã cứu chuộc nhân loại" (Thánh Phanxicô).

Đaminh Phạm Xuân Uyển SDB