Quà Giáng sinh

Phần I

Một đôla, tám mươi bảy xu. Tất cả là bấy nhiêu. Còn sáu mươi xu lại bằng tiền lẻ do Della dành dụm được mỗi lần từng cắc.

Della đếm đi, đếm lại, đếm tới lần thứ ba mớ tiền ấy. Một đôla tám mươi bảy xu. Nhưng ngày mai là Lễ Giáng Sinh.

Trong lúc Della khóc lóc vì lý do như thế, chúng ta hãy nhìn nơi cô ấy ở, thuê tám đôla một tuần căn phòng quá nghèo nàn. Chỗ nào cũng có dấu hiệu của sự nghèo khó.

Della ngừng khóc, đứng lên và bắt đầu xoa phấn vào mặt. Nàng tựa bên cửa sổ, thích thú nhìn ra con mèo xám đi dọc theo hàng rào xám trong vườn xám. Mai sẽ là ngày Giáng Sinh, mà nàng chỉ có một đô, tám mươi bảy xu để mua quà tặng Jim là chồng của mình. Dành dụm từng cắc hằng tháng, mà nàng được ngần ấy, nào có thấm gì đâu. Chi tiêu thì nhiều hơn nàng nghĩ. Lúc nào cũng vậy. Chỉ có một đô, tám mươi bảy xu để mua quà cho Jim. Nàng dành nhiều giờ vào việc trù tính sắm cho chàng cái gì đó xinh, tốt, hiếm, đáng là vinh dự được chàng làm của riêng cho chàng.

Giữa hai cửa sổ của căn phòng, có tấm gương nhỏ. Bỗng nhiên, nàng quay người lại, mắt sáng rực, dù mặt nàng hơi trở tái. Nàng vội buông suối tóc chảy dài.

Giờ đây, có hai tài sản mà Jim và Della lấy làm hãnh diện là chiếc đồng hồ bằng vàng của chàng, mà, mới đây, ba chàng có là do ông nội chàng để lại, và cái kia là mái tóc xinh của Della xỏa trên đôi vai, như dòng suối đẹp, xuống quá đầu gối nàng. Nàng vội chải suối tóc cho vừa ý, ngập ngừng một lúc và mắt nàng ngấn lệ.

Nàng khoác áo, đội mũ, cả hai thứ đều màu nâu và đã cũ. Mắt rực sáng, nàng chạy lẹ khỏi phòng, xuống cầu thang, đi ra phố.

Đi được một đoạn, nàng dừng lại ở cửa tiệm ghi hàng chữ: ”Bà Sofronio, Hàng Tóc Đủ Loại”. Della đi lên tầng hai để đến tiệm tóc, thở hổn hển.

Nàng hỏi: ”Bà có mua tóc của tôi không?”

Bà chủ nói: ”Tôi mua tóc. Cất mũ đi để tôi xem tóc.”

Della cất mũ, cho tóc nàng buông xuống.

Sờ tóc bằng ngón tay từng kinh nghiệm, bà chủ nói: ”Hai mươi đôla.”

Della trả lời: ”Bà đưa lẹ tôi số tiền ấy.”

Phần II

Hai giờ chóng qua. Nàng mải miết tìm quà cho Jim khắp nơi trong các cửa tiệm.

Cuối cùng, nàng thấy món mà nàng nghĩ rằng chắc chắn nó được làm ra cho chàng, chứ không cho ai khác. Ở các tiệm mà nàng đã đến, chẳng có cái nào giống như cái đó là dây đồng hồ bằng bạch kim, đẹp, xứng với Chiếc Đồng Hồ ấy. Vừa thấy nó, nàng biết ngay rằng nó hẳn là cho chàng. Nó giống như chàng, là thẩm mỹ và phẩm chất. Cả hai. Nó trị giá hai mươi mốt đôla. Della đi vội về nhà với tám mươi bảy xu còn lại.

Về tới nhà, Della nghe lòng bớt căng thẳng và, dần dà, thấy mình có lý. Nàng bắt đầu chải gọn mái tóc đã cắt thật ngắn, chải theo cách đẹp nhất mà nàng có thể. Nàng lấy kẹp sắt, uốn tóc cẩn thận, rồi soi gương, xem thử mình ra sao. Nàng nói với chính nàng: ”Nếu Jim không nổi giận trước khi nhìn em lần thứ hai thì chàng sẽ nói rằng em giống như đứa con nít. Nhưng em có thể làm gì được với một đôla, tám mươi bảy xu?”

Cà phê được pha sẵn và cơm tối hầu như đã chuẩn bị xong lúc bảy giờ.

Jim chẳng khi nào về muộn. Della cầm sợi dây chuyền và ngồi trên góc bàn gần cửa sổ. Rồi nàng nghe bước chân của chàng trên cầu thang nên mặt nàng tái mét một lúc.

Cửa mở ra. Jim bước vào và đóng nó lại. Tội nghiệp cho chàng mới hai mươi hai tuổi đời, mà phải gặp bao nhiêu khó khăn trong cuộc sống gia đình. Chàng cần chiếc áo khoác mới và chẳng có bao tay.

Jim nhìn Della. Bỗng nhiên, mắt chàng biểu hiện điều gì đó mà nàng không thể đọc được, khiến nàng lo sợ. Chàng chỉ nhìn nàng với vẻ lạ kỳ.

Della nhảy tuột khỏi bàn, đi về phía chàng. Nàng nói: ”Anh Jim cưng, đừng nhìn em như vậy. Em đi cắt tóc và bán nó mất rồi vì muốn tặng anh món quà Giáng Sinh ấy mà. Tóc em sẽ mọc lại. Đừng buồn, nghe anh. Em phải làm thế thôi. Tóc em mọc nhanh lắm mà. Anh chúc em Giáng Sinh vui vẻ đi mà, Jim ơi và hai chúng ta sẽ hạnh phúc. Anh chẳng biết em mua cho anh món quà xinh, đẹp tới cỡ nào.”

Phần III

Jim nói làm như thể chàng không hiểu nổi: ”Em cắt mất tóc của em rồi.”

Della hỏi lại: ”Anh không thích em sao? Không có tóc thì em vẫn là em ấy mà.”

Tò mò nhìn quanh phòng, Jim nói với vẻ như là khù khờ: ”Em bảo tóc em bay mất rồi, hỡ em?”

Della tiếp lời chàng: ”Chẳng cần tìm. Tóc bán rồi, anh ơi. Bán mất rồi. Bây giờ là Đêm Giáng Sinh, cưng ạ. Vậy thì anh xử sự ngọt ngào với em vì em bán tóc của em cho anh.”

Bỗng nhiên, Jim như thức giấc. Chàng hôn nàng, rồi móc túi, lấy ra cái gói nhỏ và ném nó xuống trên bàn. Chàng nói: ”Della, đừng hiểu lầm anh, nghe em. Chẳng bao giờ có gì khiến anh ít quan tâm đến em.”

Ngón tay nàng vội mở gói quà. Nàng la lên vì sung sướng. Và tiếp theo là sự thay đổi của nữ giới thành những giọt lệ và tiếng khóc.

Bởi vì nằm ở đó, bên cạnh nhau là những cái trâm, những bộ trâm mà Della đã ngắm nghía một hồi thật lâu tại cửa hàng ở phố Broadway. Đó là những cái trâm đẹp, màu sắc thật hài hòa với mái tóc xinh xắn của nàng. Mà bây giờ chúng là của nàng, nhưng tóc để nàng cài trâm thì đâu còn nữa.

Tuy nhiên, cuối cùng, môi nàng nở được nụ cười qua những giọt lệ rơi và nàng nói: ”Tóc em sẽ mọc thật nhanh mà, Jim ơi.”

Nàng nhảy cỡn như chú mèo con, rồi la lên: ”Ôi! Ôi!”

Jim chưa thấy món quà nàng mua để tặng chàng là sợi dây chuyền mới cho chiếc đồng hồ của chàng. Nàng lấy dây chuyền trao cho chàng mà nghe lòng nôn nao.

”Cái này đẹp chứ, anh Jim? Em lùng kiếm khắp phố mới tìm được nó. Từ nay, mỗi ngày cả trăm lần, anh sẽ nhìn đồng hồ của anh để biết giờ giấc. Đưa đồng hồ của anh cho em đi, anh. Em muốn thấy dây chuyền gắn vào đồng hồ trông ra sao.”

Thay vì nghe lời nàng, Jim nằm xuống tràng kỷ, gối đầu trên hai tay và mỉm cười.

Chàng nói: ”Della ơi, mình cất giữ quà Giáng Sinh một thời gian ngắn mà em. Quà đẹp lắm nên không thể dùng lúc này. Anh đã bán đồng hồ để có tiền mua trâm cài cho em. Và, bây giờ, có lẽ cơm tối em đã dọn sẵn rồi.”

Phan văn Phước

Mùa Vọng Giáng Sinh 2013